མདུན་ངོས། » Culture of Tibet

Culture of Tibet

བག་མ་བསུ་མཁན་གྱི་གཡང་བཤད།


བག་མ་བསུ་མཁན་གྱི་གཡང་བཤད། དྲ་བདག་རང་གིས་བསྒྲིགས། འོ་ལགས་སོ། །དེ་རིང་གནམ་ལ་སྐར་མ་བཟང་།  དེ་རིང་ས་ལ་དུས་ཚོད་བཟང་། དེ་རིང་བར་ན་བཀྲ་ཤིས་བཟང་། དེ་རིང་བཟང་གསུམ་རྟེན་འབྲེལ་འགྲིག །ངའི་དྲི་མེད་རས་དཀར་གཡང་ཁུག་འདི། །འཛམ་གླིང་གཡང་གི་བང་མཛོད་ཡིན། །ཁ་དོག་དཀར་པོར་འདུག་པ་འདི། གཙང་རིགས་ཀྱི་ཁ་འཛིན་ཡོད་པའི་རྟགས། རིན་ཆེན་རིས་ཀྱིས་སྤྲས་པ་འདི། །འདོད་རྒུ་ཡིད་བཞིན་འབྱུང་བའི་བརྡ། །ཉི་ཟླ་གཉིས་ཀྱིས་བརྒྱན་པ་ནི། །སྙན་གྲགས་འཛམ་གླིང་ཁྱབ་པའི་བརྡ། །ཕྱི་རིམ་ལྕགས་རིས་བསྐོར་བ་ནི། །མི་མཐུན་གཡུལ་ལས་རྒྱལ་བའི་དོན། །ནང་ན་འདུག་པའི་གཡང་ཆ་འདི། །ཨ་ཡག་ནས་ཀྱི་ཕ་དང་གཅིག དར་ཡག་ནས་ཀྱི་མ་དང་གཉིས། …

རི་གླིང་གི་བཀོད་པ་ཤིན་ཏུ་བསྡུས་པ།


  རི་གླིང་གི་བཀོད་པ་ཤིན་ཏུ་བསྡུས་པ། ཟིན་བདག་རང་གིས་བཏུས་པ།    ཕྱི་ཡི་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ནི། །འབྱུང་བ་རྣམ་ལྔ་རིམ་པར་ཆགས། །དངས་མ་གསེར་གྱི་རི་རབ་བརྩེགས། །དེ་ནས་རི་མཚོ་བདུན་བདུན་སྲིད། །སྙིགས་མར་གླིང་བཞི་གླིང་ཕྲན་ཆགས། །ཕྱེད་ཀ་རྒྱ་མཚོར་ནུབ་པ་ཡི། །ལྷུན་པོ་བང་རིམ་བཞི་ཡོད་དེ། །རི་རྒྱལ་བང་རིམ་དང་པོ་ལ། །ལག་ན་གཞོང་ཐོགས་འཕེལ་བྱེད་གནས། །དེ་དག་གི་ནི་ཁོང་སེང་ན། །མུར་ཟང་རིགས་འཛིན་རྒྱལ་པོ་གནས། །བང་རིམ་དག་ནི་གཉིས་པ་ལ། །བགྲང་འཕྲེང་འཛིན་དང་དབྱུག་ཐོགས་ཡོད། །དེ་ཡི་ཁོང་གསེང་དག་ན་ཡང༌། །ས་བདག་གཉན་སྡེ་ལྟོ་འཕྱེ་ཆེ། །བང་རིམ་དག་གི་གསུམ་པ་ལ།…

བོད་མིའི་ལས་འབྲས་ཀྱི་བསམ་བློ།


  བོད་མིའི་ལས་འབྲས་ཀྱི་བསམ་བློ། རྒན་རབས་ཀྱི་ངག་རྒྱུན། བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་ནི་རང་གི་སྔོན་མའི་ལས་ལས་བྱུང་བ་ཡིན། ལས་ཞེས་པ་འདི་ཚིག་སྒྲུབ་ཐུང་ངུ་གཅིག་གི་ནང་འགྲེལ་བཤད་བྱེད་ཐུབ་པ་སྟེ། ལས་བཟང་པོ་བྱས་ན་ཡག་པོ་དང༌། ངན་པ་བྱས་ན་སྡུག་པོ་ཡོང་བ་འདི་ཡིན། ཀརྨ་ཞེས་པའི་ལེགས་སྦྱར་སྐད་ཀྱི་ཚིག་དེ་ལས་ལ་གོ་གི་ཡོད། ལས་གསོག་ཚུལ་གྱི་ཆ་ནས་བཤད་ན། ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་གྱི་ལས་གསུམ་དང༌། དེ་དག་གི་འབྲས་བུའི་ཆ་ནས་བཤད་ན། ལས་ལ་དགེ་བ་དང༌། མི་དགེ་བ་དང་། ལུང་མ་བསྟན་བཅས་གསུམ་ཡོད། དུས་ཀྱི་ཆ་ནས་ལས་ལ། ལས་ལ་འཇུག་རྒྱུའི་བསམ་བློ་གཏོང་བའི་སྐབས་ཀྱི་སེམས་པའི་ལས་དང༌། སེམས་པ་དེས་བསྐྱེད་པའི་ལུས་ངག་གི་བྱ་བར་དངོས་སུ་ཐོན་པའི་བསམ་པའི་ལས་བཅས་ རིགས་གཉིས་ཡོད། དཔེར་ན། ངས་ད་ལྟ་ཀུན་སློང་ཞིག་ལ་བརྟེན་ནས་སྐད་ཆ་བཤད་བཞིན་པ་དང༌།…

བོད་ཀྱི་ལོ་གསར་རིག་གཞུང་།


  བོད་ཀྱི་ལོ་གསར་རིག་གཞུང་། ལོ་གསར་ནི་སྤྱིར་བཏང་མི་རིགས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དགའ་བའི་དུས་སྟོན་གལ་ཆེ་ཞིག་ཡིན། དུས་ཚོད་སྔ་ཕྱི་བརྩི་ཚུལ་མི་འདྲ་བའི་ཁྱད་པར་ཕྲག་བུ་རེ་ཡོད་ནའང་རྩ་བའི་ལོ་གཅིག་གི་དུས་ཚོད་རིང་ཐུང་ལ་ཁྱད་པར་མེད། རང་ཅག་བོད་ཀྱི་ལོ་གསར་ནི། ཞིང་པ་ཚོས་སོ་ནམ་དང་སྟབས་བསྟུན་གྱིས་བོད་ཟླ་བཅུ་གཉིས་པའི་ནང་དུ་གཏོང་སྲོལ་ཙམ་ལས་ཡོངས་གྲགས་ནི། ཉི་ཟླ་གཟའ་སྐར་རྒྱུ་ཕྱོགས་དང༌། རྩི་ཤིང་གསར་དུ་ཁ་འབུས་པ་སོགས་ཀྱི་རྒྱུ་མཚན་ལ་བརྟེན་ནས། དཔྱིད་ཟླ་ར་བའམ་བོད་ཟླ་དང་པོའི་ཚེས་གཅིག་ལ་ལོ་གསར་ངོས་འཛིན་བྱེད་སྲོལ་བྱུང་ བ་ཡིན། དེར་བརྟེན་སྔོན་ཚུད་ནས་ལོ་གསར་གྱི་ཆེད་དུ་ཁང་པར་ཚོན་རྩི་གཏོང་བ་དང༌། ནང་མི་རྣམས་ལ་གྱོན་གོས་གསར་བ་དང༌། ཁ་ཟས་བཟོ་བ་སོགས་གོ་སྒྲིག་དང་བཅས། བོད་ཟླ་བཅུ་གཉིས་པའི་ཚེས་དགུའི་ཉིན། སྔ་དྲོར་གྲིབ་དང་མི་གཙང་བ་ཐམས་ཅད་བྱབས་པའི་མོས་པ་དང་བཅས་ཁྱིམ་གྱི་ཕྱི་ནང་སྟེང་འོག་བར་གསུམ་གད་ཕྱིས་གཙང་ཞིང་ཡིད་དུ་འོང་བ་བྱས། ས་གནས་ཁ་ཤས་སུ་དགུ་གཏོར་དང་དགུ་འཆམ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད། དགོང་དྲོར་དགུ་ཐུག་ཅེས་གྲོ་དང་འབྲས། འབྲུ་དང་སྲན་མ། ཤ་དང་ཚལ་སོགས་ཟས་སྣ་མང་པོ་འཛོམས་པ། བག་རིལ་ནང་རྡོ་དཀར་དང༌། སོལ་བ་སོགས་བཟང་ངན་གྱི་རྟགས་སྣ་ཚོགས་སྦས་པའི་བག་ཐུག་བསྐོལ་ནས་ནང་མི་རྣམས་ཐུག་གྲལ་དུ་འཁོད། བཞེས་ཐུག་བཞེས་སྐབས་བག་རིལ་ནང་བཅུག་པའི་རྡོ་དཀར་བྱུང་ན་སེམས་པ་དཀར་པོ་དང༌། སོལ་བ་བྱུང་ན་སེམས་ནག་པོ་མཚོན་པའི་རྟགས་ཡིན་ལུགས་སོགས་རྩེད་མོའི་སྐད་ཆ་དང༌།…

བོད་ཀྱི་ཡུལ་སྐོར་རྒྱས་བཤད།


  བོད་ཀྱི་ཡུལ་སྐོར་རྒྱས་བཤད། ཡོངས་འཛིན་རིན་པོ་ཆེའི་འབེལ་གཏམ་ལུང་གི་སྙིང་པོ་ལས་དྲངས། བོད་ཀྱི་སྐབས། གནའ་བོའི་གཏམ་རྒྱུད་ལས་འཕྲོས་པ་ཕལ་ཆེར་སྒྲུང་གཏམ་ལྟ་བུར་ངོས་བཟུང་ནས་བརྗོད་དོན་དངོས་ཡུལ་དུ་འོས་པ་མེད་ཅེས་མཐའ་གཅིག་ཏུ་བསམ་མི་རུང་སྟེ། གནས་ཡུལ་གང་ཡིན་གྱི་ལོ་རྒྱུས་རྙིང་པ་ཕལ་ཆེར་དང་པོ་སྒྲུང་གཏམ་དང་འབྲེལ་ནས་བཤད་རྒྱུ་ཡོད་པ་ཤ་སྟག་ཡིན་ཏེ། དང་པོ་ཐོག་མ་ནས་ཡིག་ཐོག་ཏུ་འཁོད་པའི་རྒྱལ་རབས་རྙིང་པ་ཆེས་དཀོན་པ་ཡིན་པས་དེ་ལྟར་བྱུང་བ་ཡིན་ལ། སྒྲུང་གཏམ་ཡིན་ན་ཡང་ཕལ་ཆེར་ལ་དང་པོ་བསམ་གཞི་ཞིག་ཡོད་པས་དེའི་ཚུལ་ལ་ཡང་བསམ་མནོ་གཏོང་ས་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡོད་པ་ཡིན། བོད་ཀྱི་ཡུལ་འདི་དང་པོ་ཆུས་གང་བའི་ལོ་རྒྱུས་དེ་ཡང་དང་པོ་ལོ་སྟོང་ཕྲག་མང་པོའི་གོང་ནས་སྟོད་འབྲོག་ཞང་ཞུང་གི་ཡུལ་སྡེ་རྣམས་ཆུས་གང་ཡོད་པར་མངོན་ཏེ། དེང་སང་མཚོ་མང་པོ་ཡོད་པ་དེ་རྣམས་ཀྱི་མཚམས་སུ་ཆུ་བྲི་བའི་རིམ་པ་གསལ་བར་འདུག་ཅིང་། དྲུ་ཟེར་བའི་ས་ཞགས་ཀྱི་རིམ་པའི་གསེབ་ཏུ་དུད་འགྲོའི་རུས་པ་རྙིང་པ་རྡོ་དང་། བྱེ་མའི་བཟོ་ལྟ་བུ་ཐོན་གྱི་རེད། དེ་རྣམས་ཆུ་གནས་ཀྱི་རུས་པ་ཡིན། དེ་ཡང་ལོ་སྟོང་ཕྲག་ཉུང་ངུའི་ནང་དུ་དེ་ལྟར་བྲི་འགྲོ་བའི་ཐབས་མེད་པ་ལྟ་བུ་རེད།  བོད་ཀྱི་སྨད་ཕྱོགས་སུ་ཆུ་བྲི་བའི་ཤུལ་ཡིན་པའི་རྟགས་གསལ་པོ་བཤད་རྒྱུ་མེད་པས་བོད་ཀྱི་སྟོད་སྨད་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གནས་སྟངས་ས་དབྱིབས་འདྲ་བ་མིན་ནོ། །སྟོད་དུ་མཚོ་ཡི་འགྲམ་ཏུ་ཉིན་ལམ་མང་པོ་སོང་ཡང་འཐུང་ཆུ་དཀོན་ཞིང་། མཚོ་ཆུ་ཐམས་ཅད་ཚྭ་ཆུའམ། བུལ་ཆུ་ཤ་སྟག་རེད། འཐུང་ཆུ་ཆུ་མིག་ངེས་པར་བཙལ་དགོས་འདུག དཔེར་ན་སྟོད་ཕྱོགས་ཀྱི་ས་ཁྱོན་ཕལ་ཆེ་བ་བྱེ་མ་ཤས་ཆེ་ཞིང་།…

ཀུན་རིག་ལས་བཞི་རྒྱུན་ལྔའི་ལོ་རྒྱུས་དང་དགོས་པ་ཕྲན་ཙམ་བརྗོད་པ།


  ཀུན་རིག་ལས་བཞི་རྒྱུན་ལྔའི་ལོ་རྒྱུས་དང་དགོས་པ་ཕྲན་ཙམ་བརྗོད་པ། སྒོམ་གྲྭ་མཁན་པོ་ཚུལ་ཁྲིམས་བསྟན་འཛིན། ༄༅།། །།མཆོག་གསུམ་རྒྱ་མཚོའི་ཚོགས་ལ་གུས་པས་ཕྱག་འཚལ་ཞིང་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། དེ་ལ་ཀུན་རིག་ལས་བཞི་རྒྱུན་ལྔའི་ལས་ཚོགས་འདི་ནི་སྤྱི་སྤུངས་གསས་མཁར་རིན་པོ་ཆེ་བསྒྲག་པ་སྐོར་གསུམ་གྱི་ཆ་ལག་ཐེག་པ་རིམ་དགུའི་ནང་ཚན་དགེ་བསྙེན་ཐེག་པའི་ཆར་གཏོགས་ལས་བཞི་རྒྱུན་ལྔ་སྦྱིན་སྲེག་གི་མཆོང་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ཡིན་ལ་འདི་ཐོག་མར་གསུང་མཁན་གྱི་སྟོན་པ་ནི་ཡང་དག་པ་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རྒྱལ་བ་གཤེན་རབ་མི་བོས་གསུངས་པ་ནི། ཀུན་རིག་རྒྱས་པའི་སྦྱིན་སྲེག་ལས། དེ་ལ་ཡུལ་ནི་ཞང་ཞུང་གི་ཡུལ་བྱེ་མ་ལ་མི་འགྱུར་གཡུང་དྲུང་ཚལ་ཞེས་བྱ་བར་མཛད་དོ། མཛད་པའི་དཔོན་གསས་ནི། སྟོན་པ་གཤེན་རབ་མི་བོ་ཉིད་ཀྱིས་མཛད་དོ། ཞེས་སོ། སྟོན་པས་གཤེན་གྱི་དགེ་བསྙེན་ཚངས་པ་གཙུད་ཕུད་ལ་གཉེར་གཏད་མཛད་དོ། དེས་སྤངས་ལ་ནམ་གཤེན་ལ་གསུངས། དེས་ཡོངས་སུ་དག་པ་ལ་གསུངས། དེས་མི་ལུས་བསམ་ལེགས་ལ་གསུངས། དེས་ཞང་ཞུང་ཨ་ནུ་འཕྲག་ཐག་ལ་གསུངས། དེས་ཞང་ཞུང་སད་ནེ་གའུ་ལ་གསུངས། དེས་དཔོན་གསས་ཐ་མི་ཐད་ཀེ་ལ་གསུངས། དེས་རྒྱ་བོན་ཟིང་པ་མཐུ་ཆེན་ལ་གསུངས། དེས་ཤན་པུ་ར་ཁུག་ལ་གསུངས།…